اسلام- حجاب اجباری

اسلام: حجاب اجباری

جُستاری در جهان اسلام اندیشه آنلاین/آلمان/شماره هفدهم/فصل تابستان

Searching in the Muslim world

پاسخ به یک سوال علمی در مورد معادلات مرحله جمادی

کارل مارکس و مارکسیسم زیر ذره بین

خرافه، مفهومی غیرقابل تفسیرس

جهش کوانتمی روح

فراماسونری، آنالیز و ریشه یابی

نظم نوین جهان

خواهران ارزشی- برادران کارامازوف

نگاهی بر جنایات خِمرهای سرخ

نفوذ تاریخی ایرانیان در شبه قاره هند

موسیقی جاز

خودیت واقعی

برای مطالعه این مقالات اینجا کلیک کنید

نخبه کیست؟

پاسخ به یک سوال: آیا شما یک فرقه مذهبی هستید؟

بند کوانتمی اتصال خودیت به بدن فیزیکی

برای مطالعه این مقالات اینجا کلیک کنید

از بخش اسپانیایی پژوهشکده

داستان منتخب

ماتادور

متن کامل مقاله

دوالیسم: دو منبع انرژی

ایجاد ویروس های ناشناخته

قسمت اول

قسمت دوم

تنبورنوازی استاد الهی: نمونه اول

تنبورنوازی استاد الهی: نمونه دوم

تنبورنوازی استاد الهی: نمونه سوم

قسمت اول

حجاب اجباری، یک مورد فقهی یا قرآنی؟

(فایل صوتی در انتهای صفحه)

پیرامون مسئله حجاب اسلامی، حدود آن و اجباری و یا آزاد بودن انتخاب آن، بحثهای زیادی در حداقل چهار دهه پیش در جریان بوده است. عده ای این مطلب را تنها مخصوص زنان پیامبر و متعلق به صدر اسلام می دانند و عده ای آن را برای زنان مسلمان یک دستور الهی تلقی می کنند که خروج از آن ممکن نیست. س

در گشت و گذاری در قرآن برای یافتن ریشه و اساس امر حجاب که به نوعی جزو ارکان اصلی اسلام تلقی می شود، به دو آیه از دو سوره مختلف برمی خوریم. در این ارتباط در آیه ۵۹ از سوره احزاب چنین آمده است:س

یا أَیُّهَا النَّبِیُّ قُلْ لازْواجِكَ وَ بَناتِكَ وَ نِساءِ الْمُؤْمِنینَ یُدْنینَ عَلَیْهِنَّ مِنْ جَلاَبِیبِهِنَّ ذلِكَ أَدْنى‏ أَنْ یُعْرَفْنَ فَلا یُؤْذَیْنَ وَ كانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحیماً؛[احزاب/۵۹]س

در مورد آیه فوق ، ترجمه ای که در اکثر پایگاه های اطلاعاتی قرآنی آمده کمابیش چنین است:س

س"اى پیامبر! به همسران و دخترانت و زنان مؤمنان بگو: جلبابها خود را بر خویش فروافكنند، این كار براى اینكه شناخته شوند و مورد آزار قرار نگیرند بهتر است (و اگر تا كنون خطا و كوتاهى از آنها سر زده توبه كنند) خداوند همواره آمرزنده رحیم است."س

باید در نظر داشت که متاسفانه در برخی از منابع، تفسیر بر جای ترجمه نشسته است که این خود، امر تحقیق را دچار مشکل می کند زیرا برای یافتن حقیقت آنچه در آن منبع آمده است باید به زبان عربی مسلط بود تا اصل مطلب روشن شود.س

با در نظر گرفتن اوضاع اجتماعی صدر اسلام، این امر کاملن قابل درک است که شِمای کلی آنچه امروزه اسلام می نامیم در آن روز کاملن متفاوت بوده است، زیرا در آن زمان هنوز کشورهای مختلف اسلامی بوجود نیامده بودند و اسلام در اِشلی بسیار محدودتر از امروز در سرزمین عربستان کنونی در تلاش برای ثبات و پابرجایی خود بود. س

در همه متونی که زمان پیامبر اسلام را ترسیم می کنند، تاکید بر این امر می باشد، گذشته از قریش که مردمی متمول بودند و بیشتر آنها، جزو آخرین افرادی محسوب می شوند که اسلام آوردند، مابقی افراد، چنان دچار تنگ دستی بوده اند که حتی قادر به تهیه لباسی که همه برهنگی آنها را بپوشاند، نبوده اند. از طرف دیگر، مردم آن زمان، از مقوله پیامبری و پیامبر اسلام، آن مفهومی که امروزه، مسلمانان درک می نمایند اسنتباط نمی نمودند، زیرا اولن هنوز، آنطور که گفته شد، اسلام سینه خود را زمین نگذاشته بود و ضمنن پیامبر در بین مردم مانند یک فرد عادی زندگی می کرد و با همه معاشرت داشت، ضمن آنکه همه افرادی که با وی در تماس بودند، لزومن از ایمانداران به اسلام نبودند و عده زیادی مغرض نیز در بین آنها وجود داشت. داستانها و احادیث بسیار زیادی از برخورد چنین افرادی با محمد(ص) در دست می باشد. این افراد از روی همین خصومت، زنان پیامبر را مورد نوعی اذیت و آزار قرار میدادند که امروزه آنرا آزار جنسی می نامند. در نتیجه برای خاتمه دادن به این امر، آیه فوق ارائه شد . س

اما در مورد حد و حدود پوشش و اینکه دقیقن منظور از «جلباب» چیست، همواره بحثهای زیادی در جریان بوده و هست. عده ای این کلمه را از ریشه جلب به معنای کسی را از راهی باز داشتن و به راه دیگر کشاندن می دانند و از اینجهت جلباب را لباس و همچنین رفتار زنانه ای در نظر می گیرند که نگاه بیینده را از جاذبه های جنسیتی باز دارد. از اینرو و با این اوصاف می توان از این جمله «جلبابهای خود را بر خویش فروافکنند» مقوله تقوا و وقار را استخراج نمود که در آن، نوع لباس مد نظر نیست، بلکه تنها یک پیشنهاد عالمانه است که خانمهای مومن واقعی را به داشتن چنین رفتاری ترغیب می کند تا با دیگران تفاوت داشته، از نظر رفتار سنگین، همراه با پرستیژ زنانه، سرمشقی برای دیگران باشند.س

در طرف مقابل، افرادی کلمه جلباب را از نظر لغوی از ریشه جلبب و جمع آن را جلابیب تعریف نموده که نوعی پیراهن و جامه گشاد است. اما اغلب مفسیرین قدیمی تر، آن را «مُقنعه» می دانند که در واقع نوعی شال است که بزرگتر از روسری باشد.س

در هر حال از آیه فوق چنین برنمی آید که منظور، پوشاندن موی سر باشد. با توضیحاتی که فوقن در مورد وضعیت مردم از نظر بضاعت مالی عنوان شد می توان نتیجه گرفت که هدف این آیه، پوشاندن سینه ها و کلن عورت باشد که در آن هوای گرم عربستان و با لباسهای مندرس و بدن نمایی که افراد بر تن داشتند، ارائه آن کاملن طبیعی و صحیح به نظر می رسد.س

در مسیر اثبات آنچه گفته شد، در آیه زیر تاکید بر نگه داشتن فرج (آلت تناسلی زنان) در صدر اسلام است که البته در این دوره نیز صدق می کند. این امر بدون پرده پوشی و لفافه، بطور آشکار، زنان را از همخوابگی بی رویه با هر مرد و تحت هر شراطی نهی میکند. سئوال اینجاست که اگر این امر در آن زمان شیوع نداشته است، چه لزومی داشته که در این آیه تا این اندازه بر آن تاکید گذاشته شود. س

گذشته از آن، حتی اگر تفاسیر غالب مفسرین را در مورد حجاب بپذیریم، باز اجباری بودن این امر، منتفی می باشد، زیرا در آیه فوق از جملۀ « این کار.... بهتر است » استفاده شده است که دال بر اجبار در مقابل یک انتخاب آزاد نمی باشد.س

در یک ترجمه دیگر از آیه ٥٩ سوره احزاب چنین می خوانیم:س

س" ای پیامبر بگو به زنانت و دخترانت و زنان مومنان، بکاهند بر خویشتن از جلب نظر کردن هایشان، آن نزدیک تر است تا شناخته شوند و مورد اذیت واقع نشوند و الله چشم پوشی کننده و پر رحمت است."س

در اینجا بدون آنکه وارد بحثهای فقهی عمیق شویم و با کمال احترام برای همه عقاید در این مورد، باید گفت در آیه فوق چند چیز به وضوح قابل مشاهده است که برای درک آن احتیاجی به استنباط فقهی نیست:س

س ۱-اطلاعات متن، مطلقن در مورد پوشاندن موی سر نیست.س

س ۲- این امر برای آن است که زنان پیغمبر برای عموم، قابل تشخیص باشند و همه بدانند که اینها کیستند. این مطلب می تواند بدان مفهوم باشد که زنان و دختران پیامبر و زنانی که ایمان آورده اند با پوشاندن عورت و سینه های خود، دیگر زنان را به پوشاندن عورت خود در همین حد راغب نمایند.س

س ۳- دلیل دیگر قابل مشاهده از آیه فوق، محافظت زنان پیامبر از نظربازی و شوخی های زننده و آزار جنسی مردانی بوده است که عمومن در تخاصم با او بوده اند. س

س ۴- آنچه در آیه فوق آمده و بعنوان دستوری برای حجاب اجباری مورد استفاده قرار می گیرد، یک دستور نیست بلکه یک پیشنهاد می باشد و همانطور که گفته شد، این امر در جمله «این کار ..... بهتر است» کاملن عیان است. س

در آیه ۳۱ از سوره نور مجددن مسئله حجاب عنوان می شود.س

وَ قُلْ لِلْمُؤْمِناتِ یَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصارِهِنَّ وَ یَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَ لا یُبْدینَ زینَتَهُنَّ إِلاَّ ما ظَهَرَ مِنْها وَ لْیَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلى‏ جُیُوبِهِنَّ وَ لا یُبْدینَ زینَتَهُنَّ إِلاَّ لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبائِهِنَّ أَوْ آباءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ أَبْنائِهِنَّ أَوْ أَبْناءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ إِخْوانِهِنَّ أَوْ بَنی‏ إِخْوانِهِنَّ أَوْ بَنی‏ أَخَواتِهِنَّ أَوْ نِسائِهِنَّ أَوْ ما مَلَكَتْ أَیْمانُهُنَّ أَوِ التَّابِعینَ غَیْرِ أُولِی الْإِرْبَةِ مِنَ الرِّجالِ أَوِ الطِّفْلِ الَّذینَ لَمْ یَظْهَرُوا عَلى‏ عَوْراتِ النِّساءِ وَ لا یَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِیُعْلَمَ ما یُخْفینَ مِنْ زینَتِهِنَّ وَ تُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمیعاً أَیُّهَا الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ؛[نور/۳۱]س

ترجمه آن:س

س" و به زنان مؤمن بگو كه چشمان خویش فروگیرند و شرمگاه خود نگه دارند و زینتهاى خود را جز آن مقدار كه پیداست آشكار نكنند و مقنعه ‏هاى خود را تا گریبان فروگذارند و زینتهاى خود را آشكار نكنند، جز براى شوهر خود یا پدر خود یا پدر شوهر خود یا پسر خود یا پسر شوهر خود یا برادر خود یا پسر برادر خود، یا پسر خواهر خود یا زنان همكیش خود، یا بندگان خود، یا مردان خدمتگزار خود كه رغبت به آن ندارند، یا كودكانى كه از شرمگاه زنان بى‏ خبرند. و نیز چنان پاى بر زمین نزنند تا آن زینت كه پنهان كرده ‏اند دانسته شود. اى مؤمنان، همگان به درگاه خدا توبه كنید، باشد كه رستگار گردید."س

در این آیه نیز تنها جایی که ممکن است حجاب، مورد نظر باشد، این جمله است «و مقنعه های خود را تا گریبان فرو گذارند». س

از آنجا که در طول تاریخ، فقه اسلامی حجاب را برای زنان مسلمان اجباری نمود و این امر چنان وسعت بهم رسانده است که در میان اکثر زنان جوامع اسلامی قابل مشاهده است، با خواندن این قسمت از این آیه، از آنجا که ذهن در این مورد بر اثر تکرار در مشاهده، به نوعی شرطی شده است، در ذهن سریعن جهت «فروگذاردن مقنعه تا به گریبان»، از سر تا شانه ها نقش می بندد. حال آنکه با در نظر گرفتن آنچه فوقن عنوان شد، این جهت می تواند برعکس باشد، یعنی از پوشاندن عورت (آلت تناسلی) تا گریبان ( گردن). زیرا در هر صورت، زیورآلات بر گردن آویخته می شده است. باقی آیه تاکید شدیدی بر نگه داشتن شرمگاه دارد که این خود دلیلی قوی بر این امر است که منظور از پوشش و حجاب، اصولن پوشاندن آلت تناسلی و سینه ها می باشد تا به گردن و اجتناب از اعمال بی رویه جنسی.س

با این اوصاف و در هر حال، هیچ مدرک قرآنی یافت نمی شود که بر پوشاندن موی سر دلالت داشته باشد. این در حالی است که در کشورهای غربی نیز اکثر مطلق زنان، در جامعه بدون هیچگونه آرایش صورت به کار و فعالیت روزانه مشغول می باشند و موی سر آنها نیز باعث ایجاد فساد نشده است. لباس این زنان غربی نیز در اکثر موارد با آنچه در این دو آیه آمده، کاملن سازگار است. مضاف بر آن، زنان غربی معمولن از زینت آلات نیز استفاده نمی کنند. س

در ترجمه ای که الهی قمشه ای بر این آیه آورده، در این رابطه از این جمله استفاده می کند«.... سینه و بر و دوش خود را به مقنعه بپوشانند » این ترجمه نیز موید استنباط و برداشت ما از دو آیه فوق الذکر است.س

ترجمه قمشه ای:س

و زنان مؤمن را بگو تا چشم‌ها (از نگاه ناروا) بپوشند و فروج و اندامشان را (از عمل زشت) محفوظ دارند و زینت و آرایش خود جز آن‌چه قهراً ظاهر می‏شود (بر بیگانه) آشکار نسازند، و باید سینه و بر و دوش خود را به مقنعه بپوشانند و زینت و جمال خود را آشکار نسازند جز برای شوهران خود یا پدران یا پدران شوهر یا پسران خود یا پسران شوهر یا برادران خود یا پسران برادران و پسران خواهران خود یا زنان خود (یعنی زنان مسلمه) یا کنیزان ملکی خویش یا مردان اتباع خانواده که رغبت به زنان ندارند یا اطفالی که هنوز بر عورت و محارم زنان آگاه نیستند (و از غیر این اشخاص مذکور احتجاب و احتراز کنند) و آن طور پای به زمین نزنند که خلخال و زیور پنهان پاهایشان معلوم شود. و ای اهل ایمان، همه به درگاه خدا توبه کنید، باشد که رستگار شوید. س

و اما با مطالعه دقیق آیه زیر به آنچه ما در این مقاله در باره منظور و هدف قرآن از حجاب ارائه دادیم نزدیکتر می شویم:س

وَ إِذا سَأَلْتُمُوهُنَّ مَتاعاً فَسْئَلُوهُنَّ مِنْ وَراءِ حِجابٍ ذلِكُمْ أَطْهَرُ لِقُلُوبِكُمْ وَ قُلُوبِهِنَّ وَ ما كانَ لَكُمْ أَنْ تُؤْذُوا رَسُولَ اللَّهِ وَ لا أَنْ تَنْكِحُوا أَزْواجَهُ مِنْ بَعْدِهِ أَبَداً إِنَّ ذلِكُمْ كانَ عِنْدَ اللَّهِ عَظیماً؛[احزاب/۵۳]س

ترجمه آن:س

و هنگامى كه چیزى از وسایل زندگى را (بعنوان عاریت) از آنان [همسران پیامبر] می خواهید از پشت پرده بخواهید این كار براى پاكى دلهاى شما و آنها بهتر است! و شما حق ندارید رسول خدا را آزار دهید، و نه هرگز همسران او را بعد از او به همسرى خود درآورید كه این كار نزد خدا بزرگ است.س

این آیه موید آنست که حجاب از نوعی که در حال حاضر در جوامع اسلامی (برخی اوقات در حد افراطی آن) رواج دارد، تنها مربوط به زنان پیامبر بوده است و دلیل آن نیز در همین آیه آمده است و آن چیزی نیست مگر محافظت از همسران پیامبر از آزار جنسی، بعلت دشمنی و کینه ای که برخی از افراد با او داشته اند. باید در نظر داشت که در آن زمان، هنوز قانون درجوامع بشری، خصوصن در عربستان آن زمان شکل نگرفته بود. حتی در این زمان نیز اگر قوانین مربوط به آزار جنسی در غرب ملغی شود، درصد آزار و تجاوزات جنسی رو به ازدیاد خواهد گذاشت .س

اینطور که از متن آیه فوق برمی آید، پیغمبر از رفتار گستاخانه این افراد به تنگ آمده، بسیار رنجیده خاطر بوده است، زیرا گفته می شود« و شما حق ندارید رسول خدا را آزار دهید » . گویا برخی از این مردان در خیال خود، مزاوجت با برخی زنان پیامبر را می پرورانده اند که البته با این آیه این امر منع می شود. س

با اینحال حتی در همین آیه نیز از جمله « این كار براى پاكى دلهاى شما و آنها بهتر است » استفاده شده که جمله ای است پیشنهادی و نه امری. ضمن آنکه در اینجا نیز تحت هیچ عنوانی نمی توان پوشاندن موی سر را مشاهده و یا حتی استنباط نمود.س

بطور کلی در جای جای قرآن می بینیم که حکم بر حفظ شئونات انسانی و تاکید بر وقار است و این تنها به زنان محدود نمی شود بلکه مردان را نیز در بر می گیرد. از جمله آیه زیر:س

قُلْ لِلْمُؤْمِنینَ یَغُضُّوا مِنْ أَبْصارِهِمْ وَ یَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذلِكَ أَزْكى‏ لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ خَبیرٌ بِما یَصْنَعُونَ؛[نور/۳۰]س

به مؤمنان بگو چشمهاى خود را (از نگاه به نامحرمان) فروگیرند، و عفاف خود را حفظ كنند این براى آنان پاكیزه ‏تر است خداوند از آنچه انجام مى ‏دهید آگاه است.س

آنچه از بررسی عمیق عاری از خشکه گرایی و با دیدی باز در مقوله حجاب برمی آید، می تواند حاوی نکات زیر باشد:س

الف- منظور قرآن از حجاب، رعایت شئوناتی است که یک انسان متشخص و با وقار رعایت می کند و این امر تنها مربوط به جوامع زنان نمی باشد و مردان را نیز دربر میگرد.س

ب- حجاب در مورد زنان، در قدم اول همانست که در بند الف به آن اشاره شد و در قدم دوم اجتناب از همخوابگی های بی رویه و خارج از عرف و دستورات دینی می باشد و در قدم سوم، پوشاندن سینه ها و آلت تناسلی است.س

پ- پیشنها در مورد مراوده و تماس زنان پیامبر با مردان از پشت حجاب (پرده)، برای حفاظت از مزاحمتها و آزار جنسی نسبت به زنان پیامبر بوده است، آنهم بعلت جایگاه خاصی که این زنان در جامعه آن روز عربستان داشته اند.س

ت- برحذر داشتن زنان ایمان آورنده به اسلام از خودنمایی بوسیله زینت آلات. س

ث-عدم امر و یا پیشنهاد به پوشاندن موی سر به بانوان.س

نتیجه آنکه:س

به نظر می آید قبل از آنکه جوامع غربی به وضع قوانین و تبصره هایی در مورد روابط زن و مرد و حد و حدود آن که مردان را از آزار جنسی نسبت به زنان باز می دارد مبادرت ورزند، خلئی موجود بوده است که فقهای اولیه اسلام را بر آن داشته است، تا با تاکید بر آیه هایی که فوقن مورد بحث قرار گرفت، با نیت محفوظ نگاه داشتن زنان از گزند آزارهای جنسی، مسئله حجاب و حتی پوشاندن موی سر و حتی صورت را در قالب قوانین اکید شرعی بر فقه اسلامی بیافزایند. این نوع نگرش به مسئله حجاب، با گذشت زمان به مرور به جزئی غیرقابل تفکیک از دین اسلام درآمد. حال آنکه همانطور که گفته شد با به اجرا درآمدن قوانین اکید و بسیار سختگرانه بر ضد چنین آزارها و مزاحمتهایی، این بخش از فقه اسلامی از طرف بسیاری از متفکران، دیگر امری اجباری تلقی نمی شود، گرچه این امر از ابتدا نیز اجباری نبوده است. بدیهی است اگر زنان، خود راغب به رعایت حجاب اسلامی باشند نیز، طبق همین قوانین، که ناشی از حقوق بشر می باشند، کسی را یارای مقابله با آن عقیده و یا تحقیر این بانوان نیست، چه در اینصورت این افراد در جوامع غربی تحت پیگرد قانونی قرار خواهند گرفت. س

باید توجه داشت این سری مقالات، تنها بصورت اجمال و روبنایی و در حد یک اشاره مورد بررسی قرارگرفته اند. در صورت لزوم، می توان به بحثهای عمیق تر وارد شد.س

پایان قسمت اول

...................................

مطلب قسمت دوم: اسلام یعنی چه و مسلمان واقعی کیست؟

...................................

تحقیق و پژوهش: فرامرز تابش

pühf hüfhvdT dö l,vn trid , dh rvHkd_:کد ثبت در آرشیو فصلنامه

منابع: رجوع شود به بخش مستندات

سوالات مربوط به این مقاله و پاسخ به آنها

11.06.2023

این سوال بسیار طولانی می باشد، ولی اصل سوال آنچیزی است که در اینجا عنوان شده است.س

سوال

با درود
س ..... شعار حکومت در ایران برای مبارزه با، به گفته خودشان بی حجابی، این جمله است: " ما شهید دادیم و حجاب از احکام خداست" ..... می خواستم نظر شما را در این مورد جویا شوم.س

پاسخ

با درود
اول آنکه: هر کسی را نمی توان شهید نامید زیرا شهدای حقیقی در جهان بسیار معدود می باشند.س

دوم آنکه: جمله " ما شهید دادیم " به عنوان دلیلی برای رعایت حجاب اجباری، در صورتی قابل قبول است که هر آنکس که در جبهه جنگ کشته شده است، قبل از اعزام به جبهه جنگ، طی یک قرارداد مکتوب از ایرانیان خواسته باشد که:س

"در صورتی که من در جبهه کشته شدم، زنان ایرانی موظف هستند حجاب ظاهری و اجباری را رعایت کنند. ر "

از دیدگاه عمومی در این ارتباط لازم است این قرارداد به امضای همه زنان ایرانی رسیده باشد. اگر چنین قراردادی موجود است باید آن را در معرض راستی آزمائی همگان قرار دهند، در غیر اینصورت این جمله فقط می تواند از یک ذهن مریض و بیمار دگم ایجاد شده باشد و محلی از اِعراب ندارد. س

مسئله دیگر مورد تأکید این افراد "حجاب از احکام خداست" می باشد که باید عرض کنم از دیدگاه الهیاتی چنین نیست و همانطور که ما شش و یا هفت سال پیش در مقاله ای در بخش الهیات پژوهشکده اندیشه آنلاین آلمان تحت عنوان «حجاب اجباری، امری فقهی و یا قرآنی؟» نشان دادیم، این امر را فقها با تأکید بر برخی آیات از برخی سوره ها، بر فقه اسلامی افزوده اند و این در حالی است که در آن آیات، تنها زنان پیامبر اسلام مورد خطاب بوده اند، آنهم برای آنکه شناخته شوند و آنها را مورد آزار قرار ندهند و این در حالی است که در همان آیات مورد بحث فقها، تأکید شده است که اگر این کار را زنان پیامبر انجام دهند "این برای آنها بهتر است" که نشان از اختیاری بودن آن امر دارد. س

من مطالعه آن مقاله را به عموم خوانندگان این سطور توصیه می کنم. (کلیک کنید)

گذشته از آنچه گفته شد احادیثی در دست می باشند که خلاف آنچه معممین وابسته به حکومت اسلامی در مورد اجباری بودن حجاب ظاهری می گویند را حتی در زمان صدر اسلام نشان می دهند.س

در نتیجه نه چنین قراردادی مابین زنان ایرانی و شهدای جنگ موجود است و نه حجاب اجباری حکم خداست.س

با آرزوی موفقیت

فرامرز تابش

سوال مربوط به این مقاله

سوال

سلام ممنون از مقالات بسیار مفید و‌خوبتون. یک سوال داشتم درباره مقاله حجاب اونم اینکه همونطور که خودتون گفتین حجاب بیشتر مربوط به رفتار و پوشاندن عورت در نظر گرفته شده. سوال اینکه پس چرا در یکی از همان آیه ها افرادی نام برده مانند پدر و پسر و... که نیازی نیست حجاب داشته باشه که اگه منظور حجاب عورت باشه که با این قضیه مغایرت داره چون بازم برای اینها باید پوشیده باشه.س

و سوال دوم در مکان هایی مانند باشگاه های مختلط که لباس ورزشی تنگ دارند بانوان این با حجاب مغایرت داره یا نه؟

جواب

با سلام و با تشکر از سوال هوشمندانه شما.س

این مطلبی که مورد سوال شماست مربوط است به سوره نور آیه سی و یکم که ترجمه آن از الهی قمشه ای بدین شکل است:س

س "و زنان مؤمن را بگو تا چشم‌ها (از نگاه ناروا) بپوشند و فروج و اندامشان را (از عمل زشت) محفوظ دارند و زینت و آرایش خود جز آن‌چه قهراً ظاهر می‏شود (بر بیگانه) آشکار نسازند، و باید سینه و بر و دوش خود را به مقنعه بپوشانند و زینت و جمال خود را آشکار نسازند جز برای شوهران خود یا پدران یا پدران شوهر یا پسران خود یا پسران شوهر یا برادران خود یا پسران برادران و پسران خواهران خود یا زنان خود (یعنی زنان مسلمه) یا کنیزان ملکی خویش یا مردان اتباع خانواده که رغبت به زنان ندارند یا اطفالی که هنوز بر عورت و محارم زنان آگاه نیستند (و از غیر این اشخاص مذکور احتجاب و احتراز کنند) و آن طور پای به زمین نزنند که خلخال و زیور پنهان پاهایشان معلوم شود. و ای اهل ایمان، همه به درگاه خدا توبه کنید، باشد که رستگار شوید. "س

همانطور که از این ترجمه بسادگی قابل استخراج است، بحث بر سر چند چیز است به شرح زیر:س

زنان، س

س ۱- از نظربازی منع شده اند. س

س ۲- باید آلت تناسلی خود را نگه دارند.س

س ۳- زینت آلات خود را آشکار نسازند.س

س ۴- سینه و شانه های خود را از دید غیر بپوشانند.س

و البته موارد دیگر که مورد بحث ما نیست.س

بنابراین می بینید که مطلقن بحث بر سر پوشاندن موی سر نیست، بلکه این آیه نوع حرکات و رفتار زنان سنگین را در مقابل مردان ترسیم می کند. باید یاد آور شد که در همین جهان غرب، اکثریت مطلق زنان، بدون آنکه از این آیه باخبر باشند، همه مفاد آنرا تمام و کمال رعایت می کنند و بسیار سنگین و وزین در اجتماع دوش به دوش مردان به فعالیت می پردازند و مشکلی هم از این بابت پیش نیامده است.س

در همین آیه تاکید بر آن است که:س

س " ... و باید سینه و بر و دوش خود را به مقنعه بپوشانند و زینت و جمال خود را آشکار نسازند جز برای شوهران خود یا پدران یا پدران شوهر....."س

این بدان مفهوم است که زنان می توانند مقنعه خود را نزد افراد نام برده شده فوق بردارند. کدام مقنعه؟ آن شالی که شانه ها و سینه های آن زن را می پوشاند. س

در این مورد لازم است کمی توضیح داده شود. و آن اینکه برای درک این آیه باید شرایط صدر اسلام را در نظر داشت که عمومن افراد بی بضاعت به این دین نوظهور گرویده بوده اند. (رجوع شود به اصل مقاله) لباس این افراد شامل یک تکه پارچه بلند که به شکل یکسره دوخته شده بود، بوده است. با گرمای شدید آن منطقه، پر واضح است که این البسه نمی توانسته اند ضخیم باشند و احتمالن تا حدودی مندرس و بدن نما نیز بوده اند که در بسیاری از موارد باعث نوعی هرج و مرج در روابط جنسی مابین زن و مرد می شده است. درست به همین دلیل است که آنهمه در مورد نگه داشتن فرج، به زنان و در جای دیگر حتی به مردان تاکید شده است. بنابراین تاکید بر پوشاندن شانه ها و سینه ها که محرک شهوت است، بوسیله شال یا پارچه ای به نام مقنعه بر این اساس است و هرگز منظور پوشاندن موی سر نیست. س

مسئله بسیار مهم دیگر آنکه، همین مقدارهم که در این مورد در این آیه و آیه های دیگر آمده، بصورت یک پیشنهاد آمده است و نه یک حکم غیرقابل عدول. زیرا گفته شده است "... و این برای آنها بهتر است." س

در انتها باید عرض کنم که برخی از موارد فقهی در طول تاریخ به تواتر افتاده اند در صورتی که در اصل و ریشه خود، دارای حقیقتی ازلی نمی باشند، از جمله همین امر اجباری بودن حجاب به مفهوم پوشاند موی سر. بسیاری از محققین اسلامی برای اجتناب از درگیری با محققین پیشین، به تاکید مستقیم و یا غیرمستقیم همان مطالب پرداخته اند. از این نوع موارد در کتاب المیزان مرحوم علامه طباطبائی می توان یافت که به نظر می آید ایشان برخی مطالب را بطور ضمنی و نه مستقیم مورد تایید قرار داده اند از جمله امر " لهو الحدیث..." که محققین پیشین و همدورۀ ایشان به موسیقی نسبت داده و بر آن اساس موسیقی را حرام دانسته اند، ایشان در توضیح لهوالحدیث، موسیقی را هم در میان مثالهای دیگر جای داده اند ولی در تفسیر مستقم نامی از موسیقی نیاورده و آنرا "..سخنى كه آدمى را از حق منصرف نموده و به خود مشغول سازد..." تفسیر نموده اند.س

بنابر این، به مسئله تواتر، به عنوان دلیل صحت یک موضوع فقهی نیز نمی تواند آویخت زیرا گذشته از آنچه فوقن گفته شد، دو عامل زیر همیشه باعث شده است یک امر فقهی به تواتر درآید:س

س ۱- ترس از چوب تکفیر خشکه گرایان و تندروها

س ۲- لزوم همرنگ جماعت شدن، برای حفظ موقعیت در آن محیط

پاسخ سئوال دوم شما آنکه در همین کشورهای غربی، مردان و زنان با لباسهای مخصوص هر ورزش، بطور مختلط در سالنهای ورزشی حضور به هم می رسانند و هرگز دیده نشده است که از این بابت مشکلی پیش بیاید. زیرا از ابتدا دختران و پسران را از هم جدا نمی کنند، بلکه آنها را آموزش می دهند. مسلمن این امر باعث عادی شدن وضعیت فیزیکی زن و مرد برای یکدیگر است.س

نتیجه گیری کلی آنکه:س

از نظر عرفانی و ریشه ای، هر انسان وزین ، خانواده دار و متشخص، چه زن و چه مرد موظف است کنترل چشم و احساسات خود را در دست گیرد. زیرا وادار کردن زنان به پوشاندن موی سر به بهانه اینکه مردان تحریک می شوند، یک اشتباه بزرگ است که ظلمی فاحش به زنان محسوب می شود. س

البته اگر برخی زنان به دلخواه خود و بدون فشارهای مستقیم و غیرمستقیم، راغب به استفاده از حجاب باشند، کسی نباید مزاحم آنها شود زیرا حقوق بشر برای این گونه بانوان نیز معتبر است. س

باید بیاد داشت، هم اکنون نیز تعدادی از آیت الله های وزین، به امر اجباری نبودن حجاب اشاراتی نموده اند.س

گذشته از همه آنچه فوقن گفته شد، هدف من از ارائه چنین مقالاتی، چه در مورد دین اسلام و چه در مورد همه ادیان دیگر، آن است که تا آنجا که از دست و قلم و فکرم بر می آید خرافه و افراط گرائی را از واقعیت ادیان فیلتر کنم. زیرا تندروی و افراط گرائی دینی، مردم را از دین، مذهب و خدا بیزار می کند. در هر حال این امر تنها بخش بسیار کوچک از تحقیقات ما در پژوهشکده اندیشه آنلاین آلمان است.س

امیدوارم توانسته باشم تا حدودی به سوال شما پاسخ بگویم.س

با آرزوی موفقیت
فرامرز تابش

در یوتوب

برای مشاهده فیلم ویدئویی این مقاله، اینجا کلیک کنید.س

پرسش و پاسخ

ارسال نظرات، انتقادات و پیشنهادات

مقاله بصورت صوتی برای نابینایان

Music: Ilija Tabesh(Setar) & Neda Boloury (Daf)

YouTube کانال ما در

منابع و مستندات

..................مقاله های پر خواننده.......................

حجاب اجباری، یک مورد فقهی یا قرآنی؟

در مورد آیه فوق ، ترجمه ای که در اکثر پایگاه های اطلاعاتی قرآنی آمده کمابیش چنین است:س

متن کامل مقاله

روح، علم یا خرافه؟

آزمایش توکیو

در نیمه سال ۲۰۱۰ میلادی محققین ژاپنی دست به آزمایشی زدند که نتایج جالب توجه و حیرت انگیزی در پی داشت. این افراد نقشه ایستگاه های قطار شهری توکیو و حومه را تهیه نموده و بر روی هر ایستگاه بر روی کاغذ، یک قطعه کورن فلکس قرار دادند. در ادامه کار این افراد فقط قطعه کورن فلکسی که بر روی نام شهر توکیو قرار گرفته بود را با قارچ و یا کپک مخاطی آغشته نمودند. این صفحه کاغذی که نقشه ایستگاه های ترن و بر روی آنها قطعات کورن فلکس قرار داشت بوسیله دوربینهای فیلمبرداری قوی تحت نظر قرار گرفته شد و همه آنچه رخ داد فیلمبرداری شد. در انتها، نتیجه کار حیرت آور بود زیرا قارچ مخاطی، بدنبال یافتن غدا، خود را بر روی صفحه کاغذ، درست در جهت و بسوی قطعات کورن فلکس گسترش داده بود و با کمی پیشرفت به سوی جهاتی دیگر که به کورن فلکس ختم نمی شد، بزودی مسیر را اصلاح کرده به طرف اصلی یعنی جاییکه غذا قرار داشت تغییر جهت داده بود. س

متن کامل مقاله

شخصیتهای تاثیرگذار

1974- 1895 استاد نورعلی الهی

قسمت دوم

بخشی از دستاوردهای استاد الهی

حداقل در این تمدن حاضر، آنچه تاکنون در باره جهان هستی و انسان و هدف از آفرینش ارائه شده است در بهترین حالت به پازلی شبیه است که قطعات زیادی از آن مفقود شده است و این امر طرح اصلی را چنان مخدوش کرده است که تشخص آن برای جویندگان حقیقت غیر ممکن است. در این راستا، استاد الهی این قطعات گمشده را یافت و برجای اصلی خود نشاند، طرح را بازبینی نمود، خرافات را از حقایق جدا کرد و طرح اصلی و بی پیرایه و عاری از خرافه را ارائه داد. س

باید در نظر داشت این مهم، امریست که در گرو چند عامل تعیین کننده می باشد. س

-اول آنکه شخصی که قادر به ایجاد چنین تغییراتی باشد، باید از تقرب چشمگیری به مبدا خلقت برخوردار باشد.س-

-دوم آنکه قادر و مجاز باشد در بعد معنوی به تحقیقات بپردازد، مشاهدات خود را درک کند و بتواند آنها را در قالبی قابل فهم برای انسان، ارائه دهد.س-

متن کامل مقاله

شخصیتهای تاثیرگذار

1974- 1895 استاد نورعلی الهی

قسمت اول

استاد نورعلی الهی در تاریخ ۱۹ شهریور ۱۲۷۴ شمسی، مطابق با ۱۱ سپتامبر ۱۸۹۵ میلادی در یک خانواده باستانی معنوی شناخته شده، در قریه کوچکی به نام جیحون آباد در بخش دینور شهرستان صحنه واقع در استان کرمانشاه دنیا آمد. پدر استاد الهی، از بزرگان و از اقطاب و ملاکین گروه عرفانی اهل حق بود. در چنین فضایی استاد در خردسالی با مبانی معنویت و مخصوصن موسیقی عرفانی آشنا شد و در همان اوان کودکی به یکی از چیره دست ترین تنبورنوازان مبدل گشت. در همان سالها و دوران بعد، وی به یادگیری و نواختن سازهای دیگر ، از جمله تار ، سه تار ، ویلون ، دف و نی نیز مبادرت ورزید. س

استاد در دستگاه قضایی ایران به شغل قضاوت در دادگستری اشتغال داشت. وی در تمام عمر خود، از جمله به مطالعه در امور ادیان و مذاهب و عرفان برخاسته از این ادیان مشغول بود. این امر همراه با کشفیات معنوی وی در اثر ریاضات ممتد که بخشی از آن زیر نظر استاد و پدرش به انجام رسیده بود، مایه کار بزرگی شد که او در زمانهای بعد آن را جوهرکشی ادیان نامید. س

متن کامل مقاله

..................و همچنین.......................